Đầu tư trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản đang là kênh hút nhiều nhà đầu tư, nhưng khách hàng cần thận trọng, không nên chạy theo mức lãi suất cao.
Trong bối cảnh Nhà nước tiếp tục siết tín dụng, đặc biệt là tín dụng vào các ngành rủi ro như bất động sản và chứng khoán, để tìm nguốn vốn mà không phụ thuộc vào “bầu sữa” ngân hàng, thời gian qua, các DN bất động sản đã ồ ạt phát hành trái phiếu để huy động vốn trên thị trường. Đáng lưu ý, mức lãi suất huy động trái phiếu của các DN bất động sản rất cao, hơn gần gấp đôi so với lãi suất tiền gửi ngân hàng.
Công ty cổ phần Phát triển bất động sản Phát Đạt (mã chứng khoán PDR) đã phát hành 850 tỷ đồng trái phiếu DN qua 3 lần huy động, trong đó mức lãi suất cao nhất lên đến 14,5%/năm.
Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư địa ốc NoVa (NVL) phát hành 400 tỷ đồng trái phiếu qua 2 đợt, lãi suất gần 11%/năm. Công ty cổ phần Tập đoàn Đất Xanh (DXG) cũng vừa phát hành 200 tỷ đồng trái phiếu, với lãi suất 11%/năm. Trước đó, Công ty cổ phần Tập đoàn Hà Đô (HDG), Công ty cổ phần Đầu tư Văn Phú (VPI), Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Cường Thuận IDICO (CTI) cũng đã phát hành trái phiếu DN trên thị trường để hút vốn, với lãi suất 10%-12%/năm.
Theo Công ty Chứng khoán MBS, 5 tháng đầu năm 2019, có 61.037 tỷ đồng trái phiếu DN đã được phát hành. Trong đó, DN bất động sản, xây dựng, hạ tầng phát hành 16.200 tỷ đồng trái phiếu và là nhóm ngành có lãi suất cao nhất, phổ biến trên 10%/năm, có DN phát hành với lãi suất lên tới gần 15%, có thời hạn từ 1 năm đến 10 năm, phổ biến là kỳ hạn 2 năm.
Nếu như với gửi tiết kiệm, mức lãi suất chỉ dao động từ 6,7 – 7%/năm, tính thanh khoản và linh động không nhiều thì trái phiếu doanh nghiệp lại có mức lãi suất cao hơn, từ 8 – 9%/năm. Những trái phiếu có thời hạn từ 24 tháng thì mức lãi suất có thể lên tới 10- 11%/năm.
Ngoài ra, tính thanh khoản của trái phiếu doanh nghiệp lại khá tốt. Nếu gửi tiết kiệm khách hàng phải đến đúng hạn mới được rút thì gửi trái phiếu doanh nghiệp, khách hàng có thể rút tiền bất cứ thời điểm nào (thường từ sau 3 tháng gửi) với mức lãi suất cao hơn ngân hàng ở kỳ hạn tương đương.
Ví dụ trường hợp cụ thể khách hàng mua 1 tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn 1 năm nhưng gửi được 8 tháng khách cần rút ra 500 triệu đồng. Nếu gửi tiết kiệm kỳ hạn 1 năm, khi khách rút 500 triệu đồng tức là cả 1 tỷ đồng khách gửi sẽ được hưởng lãi suất không kỳ hạn.
Nhưng nếu mua trái phiếu thì khách hàng có thể bán 500 triệu trái phiếu, 500 triệu trái phiếu còn lại vẫn được hưởng lãi suất kỳ hạn 1 năm. Còn 500 triệu khách bán sẽ được bán qua chợ trái phiếu với mức lãi suất thường cao hơn kỳ hạn tương đương của gửi tiết kiệm.
Nhờ mức lãi suất và tính thanh khoản cao nên trái phiếu đang là kênh huy động vốn khá lớn.
Nêu quan điểm liên quan đến việc phát hành trái phiếu huy động vốn của doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp bất động sản thời gian qua, TS. Bùi Quang Tín, chuyên gia tài chính, cho biết, chưa bao giờ thị trường tài chính lại có cơ hội tạo ra nhiều kênh dẫn vốn như hiện nay.
Việc tiếp cận vốn ngân hàng khó đối với từng phân khúc, từng chủ đầu tư nhưng điều này lại mở ra kênh tiếp cận vốn mới cho các doanh nghiệp. Vì thị trường tài chính không chỉ có ngân hàng mà còn có thể huy động vốn từ thị trường chứng khoán và các doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu, cổ phiếu.
“Các doanh nghiệp hoàn toàn có thể huy động vốn bằng phát hành trái phiếu hay phát hành cổ phiếu, đây là “điểm tựa mới” giúp doanh nghiệp có vốn trung, dài hạn chứ không chỉ là vốn ngắn hạn từ ngân hàng”, ông Tín nói.
Còn theo Tiến sỹ Đinh Thế Hiển – Chuyên gia kinh tế, Khi trái phiếu DN chưa được rao bán trên thị trường cổ phiếu, nếu lúc kẹt tiền muốn bán thì thanh khoản sẽ khó khăn hơn, vì kỳ hạn trái phiếu DN thường phải 2 – 5 năm. Ngay cả khi trái phiếu DN đó có tài sản thế chấp thì các nhà đầu tư cá nhân cũng khó tự tìm hiểu được việc các tài sản ấy có bị tranh chấp không, tính pháp lý như thế nào, DN đã dùng để vay vốn hay góp vốn với đối tác nào chưa, đã sử dụng cho giao dịch khác chưa… Do đó, nếu ham lãi suất cao mà không tìm hiểu tài sản bảo đảm có an toàn hay không thì nguy cơ rủi ro cao.
Theo tôi, hiện trái phiếu DN, đặc biệt là trái phiếu của các công ty bất động sản, vẫn bán tốt chủ yếu là do các ngân hàng mua. Bởi lẽ, với mức lãi suất trái phiếu DN hiện nay trên thị trường thì chưa phải cao, vì các DN bất động sản vay ngân hàng với lãi suất trung – dài hạn hiện cũng đã 11%-13%/năm, chưa kể các chi phí khác. Không những thế, để vay được vốn ngân hàng, các DN phải thực hiện theo quy trình, phải thẩm định toàn bộ hồ sơ dự án. Trong khi đó, DN phát hành trái phiếu không bị giám sát về giải ngân, sử dụng vốn, nên câu hỏi đặt ra là nguồn vốn huy động được, liệu có chắc DN sẽ đầu tư cho dự án hay lại dùng để làm việc khác? Do đó, nếu không kiểm soát chặt thì ngân hàng mua trái phiếu của các DN bất động sản là sự biến tướng từ tín dụng ngân hàng. Vì vậy, cần phải có cơ chế giám sát trong thị trường này, cần có tổ chức đánh giá tín nhiệm độc lập về đơn vị phát hành, cũng như từ đó sẽ phân loại trái phiếu để nhà đầu tư dễ lựa chọn. Làm như vậy mới nâng được uy tín của các DN, thu hút được nhà đầu tư cả trong lẫn ngoài nước tham gia mua trái phiếu để phát triển thị trường này lành mạnh, tránh sự biến tướng là tín dụng của ngân hàng bơm cho thị trường bất động sản thông qua hình thức trái phiếu DN theo kiểu “sân sau”.
Trái phiếu doanh nghiệp là một cách đầu tư khá an toàn hiện nay. Tuy nhiên, khách hàng cần “chọn mặt gửi vàng”, nên mua trái phiếu của những doanh nghiệp uy tín, có tài sản và doanh thu hàng năm tốt. Không nên vì ham lãi suất cao mà trái phiếu mua những doanh nghiệp không tên tuổi hay làm ăn không minh bạch.
